Tủ bảo quản vắc xin và những sai lầm nghiêm trọng khi sử dụng

Tại sao cần sử dụng tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng?

1. Đảm bảo hiệu lực của vắc xin

Nhiều loại vắc xin như vắc xin phòng viêm gan B, sởi, rubella… rất nhạy cảm với nhiệt độ và ánh sáng. Việc bảo quản sai cách có thể khiến vắc xin bị phân hủy protein, mất khả năng sinh miễn dịch.

2. Phòng tránh phản ứng phụ do vắc xin hư hỏng

Vắc xin bị biến chất không chỉ mất hiệu quả mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây sốc phản vệ, dị ứng hoặc sốt cao sau tiêm.

3. Đáp ứng tiêu chuẩn tiêm chủng mở rộng

Tại Việt Nam, chương trình tiêm chủng mở rộng của Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị tiêm chủng phải trang bị tủ lạnh chuyên dụng để bảo đảm dây chuyền lạnh (cold chain) đạt chuẩn.

Những sai lầm nghiêm trọng khi sử dụng tủ bảo quản vắc xin

Tủ bảo quản vắc xin là thiết bị đặc biệt nhạy cảm, đòi hỏi người sử dụng phải tuân thủ chặt chẽ quy trình kỹ thuật. Tuy nhiên, trong thực tế vận hành, nhiều cơ sở y tế – đặc biệt là tuyến cơ sở – vẫn mắc phải những sai lầm nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả bảo quản và độ an toàn của vắc xin. Các lỗi này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn làm gián đoạn chương trình tiêm chủng và gây rủi ro cho người dân.

1. Sai lầm trong kiểm soát và giám sát nhiệt độ

Duy trì nhiệt độ ổn định từ +2°C đến +8°C là yếu tố then chốt để bảo quản vắc xin an toàn. Tuy nhiên, nhiều đơn vị chỉ dựa vào cảm quan hoặc màn hình hiển thị của tủ, mà không sử dụng nhiệt kế min/max, logger nhiệt độ, hoặc kiểm tra hai lần/ngày theo khuyến cáo của WHO. Điều này dẫn đến tình trạng không phát hiện kịp thời nếu có chênh lệch nhiệt độ trong tủ – dù chỉ vài giờ – cũng đủ làm vắc xin mất hiệu lực.

Cảnh báo: Trong khảo sát của PATH (2022), hơn 30% điểm tiêm chủng tại châu Á từng gặp sự cố nhiệt độ dưới 0°C do không phát hiện tủ bị quá lạnh vào ban đêm.
Ngoài ra, việc mở tủ thường xuyên hoặc mở lâu mà không có hệ thống cảnh báo cũng khiến nhiệt độ dao động mạnh, đặc biệt vào mùa hè. Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến các loại vắc xin sống giảm hiệu lực trước thời gian sử dụng ghi trên nhãn.

2. Sắp xếp vắc xin không đúng kỹ thuật

Một sai lầm phổ biến là xếp vắc xin chồng lên nhau, không có khe thông gió hoặc để quá gần dàn lạnh bên trong. Khi đó, khí lạnh không thể lưu thông đều, tạo ra các vùng “điểm chết” về nhiệt độ – nơi quá lạnh hoặc quá nóng cục bộ.

Bên cạnh đó, nhiều đơn vị đặt vắc xin vào ngăn tủ trên cánh cửa hoặc sát đáy tủ, nơi nhiệt độ dao động nhiều nhất. Điều này khiến cho cùng một lô vắc xin nhưng lại có hiệu quả bảo quản khác nhau.

Gợi ý: Sắp xếp vắc xin theo lô, phân tầng rõ ràng, đặt cách thành tủ ít nhất 5 cm, và áp dụng nguyên tắc FIFO (first in, first out) để sử dụng trước các lô nhập trước.

3. Không có hệ thống điện dự phòng

Mất điện là một rủi ro lớn nhưng lại thường bị xem nhẹ, nhất là tại trạm y tế xã hoặc phòng khám tư. Khi không có máy phát điện, UPS hoặc tủ tích điện, chỉ cần mất điện 2–4 giờ trong điều kiện nhiệt độ môi trường cao cũng đủ khiến nhiệt độ bên trong tủ tăng vượt mức an toàn.

Thực tế đau lòng: Có nhiều trường hợp vắc xin phải hủy bỏ toàn bộ vì mất điện ban đêm mà không ai phát hiện, gây thiệt hại hàng trăm triệu đồng.

Giải pháp cần thiết là trang bị bộ cảnh báo nhiệt độ từ xa (qua SMS hoặc internet), để nhân viên trực có thể xử lý ngay khi tủ gặp sự cố.

4. Bỏ qua việc hiệu chuẩn và bảo trì định kỳ

Một số cơ sở y tế có xu hướng chỉ sử dụng mà không thực hiện bảo trì định kỳ cho tủ lạnh y tế. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, cảm biến nhiệt độ có thể sai lệch, gas lạnh bị rò rỉ hoặc block hoạt động yếu đi – khiến nhiệt độ hiển thị sai so với thực tế.

Theo khuyến cáo của nhà sản xuất và tiêu chuẩn GSP, các thiết bị bảo quản lạnh cần được:

• Hiệu chuẩn định kỳ mỗi 6–12 tháng
• Kiểm tra hoạt động máy nén, cánh quạt và lớp cách nhiệt
• Làm vệ sinh dàn ngưng, dàn lạnh và bề mặt nội thất

Gợi ý: Ký hợp đồng bảo trì định kỳ với đơn vị chuyên môn hoặc nhà phân phối thiết bị chính hãng để tránh rủi ro do lỗi kỹ thuật tiềm ẩn.

5. Chủ quan trong đào tạo và vận hành

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là yếu tố con người. Nhân viên y tế – dù ở tuyến trung tâm hay cơ sở – nếu không được đào tạo chuyên sâu về dây chuyền lạnh, dễ dẫn đến thao tác sai, đọc sai logger nhiệt độ, hoặc không xử lý đúng khi có sự cố.

Giải pháp: Các đơn vị nên tổ chức tập huấn định kỳ, đặc biệt khi có thay đổi nhân sự hoặc trang bị thiết bị mới

Cách sử dụng tủ bảo quản vắc xin đúng chuẩn

Các thương hiệu tủ bảo quản vắc xin uy tín

Dưới đây là bảng so sánh các thương hiệu nổi bật tại Việt Nam:

Đọc thêm:

Tủ bảo quản vắc xin và 7 tiêu chuẩn bảo quản nghiêm ngặt

Nhiệt ẩm kế tự ghi là gì?

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

❓ Tủ lạnh y tế có khác gì với tủ lạnh thường?

Có. Tủ lạnh y tế duy trì nhiệt độ ổn định, không dao động mạnh, có cảm biến chuyên dụng và cảnh báo nhiệt độ. Tủ dân dụng không đảm bảo các yêu cầu này.

❓ Làm sao biết vắc xin đã hỏng do nhiệt độ?

Một số dấu hiệu: thay đổi màu, lớp tách nước, không đồng nhất. Tuy nhiên, cần kiểm tra qua logger nhiệt độ để xác định chính xác.

❓ Có thể dùng chung tủ với thuốc khác không?

Không. Vắc xin cần nhiệt độ chính xác và môi trường sạch, việc trộn lẫn thuốc dễ gây nhiễm chéo hoặc sai lệch nhiệt độ.

Việc sử dụng tủ bảo quản vắc xin đúng cách là một phần không thể thiếu trong hoạt động tiêm chủng an toàn. Những sai lầm nhỏ như sắp xếp sai, không kiểm tra nhiệt độ, hoặc thiếu bảo trì có thể gây thiệt hại lớn về chi phí và sức khỏe cộng đồng.

Hãy liên hệ với chúng tôi để nhận tư vấn miễn phí, mẫu mã đa dạng, bảng giá ưu đãi và hỗ trợ lắp đặt tận nơi:

Quang Dương Medical không chỉ là nhà cung cấp thiết bị y tế mà còn là người bạn đồng hành đáng tin cậy của quý khách hàng, quý đối tác, chúng tôi đặt mục tiêu đồng hành cùng bạn trên hành trình sử dụng sản phẩm.

Để mua hàng, hãy gọi đến Hotline: 096.55.88.369

Quang Dương Medical - nhà cung cấp thiết bị y tế hàng đầu Việt Nam

Hotline: 096.55.88.369

Website: https://quangduongmed.com

VPHN: Số 20 lô E, KĐT Đại Kim, P. Đại Kim, Q. Hoàng Mai, Hà Nội

VPHCM: Số 273/21/16 Tô Hiến Thành, phường 13, quận 10, TP HCM