Các loại đèn chiếu vàng da phổ biến hiện nay: Ưu nhược điểm và ứng dụng

2025-10-04 23:53:25

Vàng da sơ sinh — Vấn đề phổ biến cần được kiểm soát kịp thời

Vàng da là tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong những ngày đầu sau sinh. Tỷ lệ vàng da sơ sinh dao động khoảng 60–80% ở trẻ đủ tháng và gần 100% ở trẻ non tháng. Nếu không được can thiệp kịp thời, tăng bilirubin gián tiếp có thể dẫn đến biến chứng thần kinh nghiêm trọng (bệnh não do bilirubin), ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ.

Chiếu đèn (quang trị liệu) được xem là phương pháp điều trị chính, không xâm lấn, an toàn và hiệu quả. Đèn chiếu vàng da giúp biến đổi bilirubin tự do thành dạng tan trong nước, từ đó dễ dàng đào thải qua nước tiểu và phân.
Nhờ tính an toàn và dễ sử dụng, hầu hết các khoa Nhi, khoa Sơ sinh tại bệnh viện và phòng khám đều trang bị đèn chiếu vàng da. Tuy nhiên, không phải thiết bị nào cũng giống nhau — mỗi loại có đặc điểm riêng, phù hợp với từng nhu cầu lâm sàng khác nhau.

/upload/image/cac-loai-den-chieu-vang-da-pho-bien-hien-nay.png

Các loại đèn chiếu vàng da phổ biến hiện nay

1. Đèn chiếu vàng da sử dụng bóng halogen

Nguyên lý hoạt động:

Đèn halogen phát ra ánh sáng với dải quang phổ rộng, bao gồm cả bước sóng xanh dương (từ 430–490 nm), giúp phân hủy bilirubin.

Ưu điểm:

Giá thành thấp hơn so với đèn LED hoặc đèn sợi quang.
Dễ thay thế bóng đèn.

Nhược điểm:

Tỏa nhiệt nhiều, có thể gây nóng và mất nước cho trẻ sơ sinh.
Tuổi thọ bóng đèn ngắn, phải thay thường xuyên (thường dưới 1.000 giờ sử dụng).
Hiệu quả điều trị không cao bằng đèn LED.

Ứng dụng:

Thường dùng ở những cơ sở y tế nhỏ, ngân sách hạn chế hoặc sử dụng như phương án dự phòng.

2. Đèn chiếu vàng da LED (Light Emitting Diode)

Nguyên lý hoạt động:

Đèn LED phát ra ánh sáng xanh dương đặc hiệu, tập trung vào bước sóng 460 ± 10 nm, tối ưu cho quá trình phân hủy bilirubin.

Ưu điểm:

Hiệu quả điều trị cao, giảm bilirubin nhanh.
Ít sinh nhiệt, an toàn hơn cho trẻ.
Tiết kiệm điện năng.
Tuổi thọ dài (lên đến 20.000 – 30.000 giờ).

Nhược điểm:

Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn so với đèn halogen.
Một số dòng cần kiểm tra cường độ ánh sáng định kỳ để đảm bảo hiệu quả.

Ứng dụng:

Được sử dụng rộng rãi ở hầu hết các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương, phòng khám sơ sinh lớn. Đèn LED phù hợp cho các trường hợp vàng da nặng, cần giảm bilirubin nhanh chóng để tránh biến chứng.

/upload/image/den-chieu-vang-da-di-dong-hai-mat(1).png

3. Đèn chiếu vàng da sợi quang (fiber optic)

Nguyên lý hoạt động:

Ánh sáng xanh được truyền qua tấm sợi quang, trẻ sơ sinh được đặt trực tiếp lên bề mặt phát sáng.

Ưu điểm:

Cho phép trẻ vẫn được bế, cho bú trong quá trình chiếu đèn.
Ít gây mất nhiệt và mất nước.
Giảm stress cho trẻ sơ sinh nhờ tiếp xúc da kề da.

Nhược điểm:

Diện tích chiếu hẹp, hiệu quả giảm bilirubin thường chậm hơn so với đèn LED.
Chi phí cao.

Ứng dụng:

Phù hợp cho trẻ nhẹ cân, non tháng, cần được chăm sóc kangaroo hoặc cần duy trì tiếp xúc mẹ con trong quá trình điều trị.\

Bảng so sánh tổng quan các loại đèn chiếu vàng da

Loại đèn	Hiệu quả giảm bilirubin	Tỏa nhiệt	Tuổi thọ bóng	Khả năng di động	Giá thành
Halogen	Trung bình	Cao	Thấp	Tương đối	Thấp
LED	Cao	Thấp	Cao	Cao	Trung bình đến cao
Sợi quang	Trung bình	Thấp	Cao	Cao	Cao

Tiêu chí lựa chọn đèn chiếu vàng da

Hiệu quả lâm sàng: Ưu tiên đèn có khả năng giảm bilirubin nhanh chóng, giúp rút ngắn thời gian điều trị.
Độ an toàn: Đèn ít sinh nhiệt, không gây mất nước hoặc bỏng nhiệt cho trẻ.
Tuổi thọ và chi phí bảo trì: Đèn LED hoặc sợi quang thường có tuổi thọ cao, giảm chi phí vận hành dài hạn.
Khả năng di động: Đối với phòng sơ sinh hoặc NICU cần linh động, đèn nhỏ gọn, dễ di chuyển sẽ thuận lợi hơn.
Nguồn gốc và chứng chỉ: Lựa chọn thiết bị có nguồn gốc rõ ràng, đạt các chứng nhận CE, FDA hoặc tiêu chuẩn ISO y tế.

Ứng dụng thực tế tại bệnh viện và phòng khám

Tại Việt Nam, hầu hết các bệnh viện tuyến trung ương, tuyến tỉnh đều ưu tiên sử dụng đèn LED, nhờ hiệu quả và tính an toàn. Các bệnh viện phụ sản lớn còn kết hợp song song đèn LED và sợi quang, đặc biệt trong các trường hợp trẻ sinh non, nhẹ cân.

Nhiều phòng khám sản khoa tư nhân hiện nay cũng đã trang bị đèn LED nhằm nâng cao uy tín, đảm bảo tiêu chuẩn điều trị và tạo niềm tin với phụ huynh.

Ngoài ra, một số trung tâm chăm sóc trẻ sơ sinh chọn đèn sợi quang để duy trì phương pháp kangaroo, hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho trẻ non tháng.

Đèn chiếu vàng da đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị vàng da sơ sinh, giúp hạn chế biến chứng thần kinh và tăng tỷ lệ hồi phục nhanh. Việc hiểu rõ các loại đèn chiếu vàng da phổ biến, cùng ưu nhược điểm và ứng dụng, sẽ giúp các bác sĩ, điều dưỡng và quản lý trang thiết bị y tế lựa chọn phương án phù hợp, tối ưu chi phí và đảm bảo an toàn cho trẻ sơ sinh.

/upload/image/den-chieu-vang-da(1).jpg